مسجد جمکران، یکی از اماکن مذهبی مهم شیعیان، در جنوب شرقی شهر قم و در نزدیکی روستای جمکران قرار دارد. بنابر گزارش محدث نوری، این مسجد در سال ۳۹۳ یا ۳۷۳ قمری به دستور امام زمان(عج) و توسط یکی از علمای قم به نام سید ابوالحسن، به دنبال رؤیایی که فردی به نام حسن بن مثله جمکرانی دیده بود، ساخته شد. هرچند برخی از پژوهشگران مانند علی دوانی، در انتساب مسجد به امام زمان و صحت منابع تاریخی مربوط به آن تردید کرده‌اند.
مسجد جمکران در طول تاریخ چندین بار مرمت و توسعه یافته و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، با نظارت سازمان اوقاف و مدیریت حوزه علمیه قم، گسترش فراوانی پیدا کرده است. امروز این مسجد مجموعه‌ای بزرگ با صحن اصلی، شبستان‌ها، مسجد مقام، گنبدها، مناره‌ها، کتابخانه، واحدهای اداری و محوطه‌ای وسیع را شامل می‌شود.
از ویژگی‌های برجسته آن، اعمال عبادی خاصی است که به این مسجد نسبت داده شده، مانند نماز تحیت مسجد و نماز امام زمان(عج) که در مفاتیح الجنان نیز آمده است. مراسم‌های دعای توسل، دعای کمیل و دعای ندبه در شب‌های چهارشنبه و جمعه برگزار می‌شود و سالانه میلیون‌ها زائر از سراسر ایران و کشورهای دیگر برای زیارت به آنجا می‌روند.
به‌طور کلی، مسجد جمکران در فضای فرهنگی و مذهبی شیعه، جایگاهی ویژه یافته و تبدیل به نماد انتظار و مهدویت شده است. کتاب‌هایی مانند مسجد مقدّس جمکران: تجلیگاه صاحب الزمان نیز به معرفی تاریخچه، اعمال عبادی، کرامات و سخنان علما درباره این مسجد پرداخته‌اند. این مکان نه‌تنها از منظر زیارتی بلکه از حیث فرهنگی، اجتماعی و اعتقادی تأثیر عمیقی در جامعه شیعی ایران دارد.
