در فاصله ۲۹ کیلومتری شمال شرقی شهرکرد، در انتهای مسیر زایندهرود، پلی تاریخی به دستور یکی از سران ایل قشقایی، زمانخان ایلبیگی، بنا شد؛ پلی که بهنام او «پل زمانخان» خوانده میشود.
این پل در گذر زمان، بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است: نخستین بار در سال ۱۲۰۲ هجری قمری، همزمان با دوران حکومت صفویان؛ سپس در سال ۱۲۸۹ به دست خانهای ایل بیگی؛ و نهایتاً در سال ۱۳۲۱ هجری قمری به دستور عبدالحسین قزوینی، حاکم وقت قزوین، مورد بازسازی قرار گرفت. این پل با طول ۳۲ متر و ارتفاع ۱۲ متر، بر سه پایه سنگی استوار شده و دارای دو دهانه با مصالح سنگ و گچ است.
مصالح بهکار رفته در ساخت پل شامل سنگ، گچ، ساروج، ملات و آجر است که همگی نقشی مهم در تضمین استحکام آن ایفا کردهاند. پایههای سنگی پل بهصورت سیلبند طراحی شدهاند و طی سالیان متمادی در برابر سیلابها و بارندگیهای شدید، پایداری شگفتانگیزی از خود نشان دادهاند.
بخشهای کناری و پایههای پل با شیوهای خاص از چینش سنگهای بزرگ به سبک صخرهای ساخته شدهاند که همین امر، استحکام این پل را حتی از بسیاری از سازههای فلزی امروزی بیشتر کرده است. امروزه با نظارت اداره میراث فرهنگی، فعالیتهایی چون رفتینگ و گردشگری آبی به مجموعه افزوده شده که لحظاتی پرهیجان و شاد را برای گردشگران رقم میزند.
قدمت این سازه باشکوه به دوران صفویه بازمیگردد. چشمانداز پل، در میان باغهای سرسبز و در جوار رودخانه خروشان زایندهرود، منظرهای خیالانگیز و بهشتگونه را پیش روی بازدیدکنندگان ترسیم میکند.
شهرستان سامان، که بهعنوان نگین گردشگری استان چهارمحال و بختیاری شناخته میشود، با جاذبههای طبیعی، فرهنگی و تاریخی فراوان، یکی از بهترین گزینهها برای سفر بهشمار میآید. سفر به این منطقه در تمامی فصول سال لذتبخش است؛ بهویژه در تابستان، که میتوان گرمای هوا را با تنی به آب سپردن در زایندهرود، به طراوت و نشاط بدل کرد.
تاریخچه پل زمان خان
در دوران شکوفایی صفویه، بهمنظور تسهیل رفتوآمد مسافران و کاروانها از عرض رودخانه زایندهرود، پلی مستحکم و ماندگار بر فراز این رود ساخته شد؛ پلی که تا به امروز نیز از جایگاهی ارزشمند برخوردار است. دهانههای این پل بهصورت نامتقارن و با عرضهایی متفاوت، یعنی ۵ و ۶.۵ متر، طراحی شدهاند؛ گویی این تفاوتها برای افزایش استحکام سازه در برابر فشارهای طبیعی در نظر گرفته شده است.
زایندهرود در طول تاریخ، پلهای متعددی را بر خود دیده که اغلب در برابر طغیان رود یا سیلابها دوام نیاوردهاند. با این حال، پل زمانخان با پایداری خیرهکننده در برابر حوادث گوناگون، همچنان استوار باقی مانده است؛ نمادی از هنر والای معماری ایرانی در قرون گذشته.
طایفه بزرگ ایل بیگی برای کوچهای فصلی خود ناگزیر بودند از یک سوی زایندهرود به سوی دیگر آن بروند، که گاه مستلزم پیمودن مسافتی طولانی برای دور زدن رودخانه بود. تا آنکه «زمانخان ایلبیگی» تصمیم گرفت پلی برای آسانسازی عبور طایفهاش بنا کند، و بدینگونه اثری ماندگار را برای نسلهای آینده به یادگار گذاشت.
امروزه، منطقه خوشآبوهوای سامان، با چشماندازی دلانگیز از این پل تاریخی، به تفرجگاهی دیدنی و منحصربهفرد بدل شده که زیبایی آن در نوع خود بینظیر است.