استان گیلان یکی از سرسبزترین و زیباترین استان‌های ایران است که در شمال کشور، میان رشته‌کوه‌های البرز و تالش قرار دارد. این استان از شمال با دریای خزر و جمهوری آذربایجان، از غرب با استان اردبیل، از شرق با مازندران و از جنوب با استان‌های زنجان و قزوین هم‌مرز است. رشت، مرکز گیلان، شهری پرجاذبه و دیدنی است که گردشگران زیادی را جذب می‌کند.
استان گیلان دارای ۱۶ شهرستان و ۵۲ شهر است. از جمله شهرستان‌های مهم این استان می‌توان به بندرانزلی، لاهیجان، سیاهکل، رودبار، رودسر، املش و دیگر شهرهای دیدنی آن اشاره کرد.

تاریخچه گیلان

استان گیلان یکی از مناطق باستانی و تاریخی ایران است که در دلتای سفیدرود جای گرفته و به‌عنوان خاستگاه و پایتخت فرهنگی گیلک‌زبانان جهان شناخته می‌شود. بر اساس اسناد تاریخی و کاوش‌های باستان‌شناسی، اقوامی کهن همچون مارلیک و املش در این سرزمین سکونت داشته‌اند.
تا قرن هفتم میلادی، گیلان در دوره‌هایی چون هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی، عمدتاً به‌صورت مستقل یا نیمه‌مستقل اداره می‌شد. در دوران حمله اعراب، مردم دیلم یا همان گیلکان، با پایداری و مقاومت بی‌نظیر خود، از تسلیم شدن خودداری کردند و از سرزمین‌شان دفاع کردند.

پس از دوران مقاومت در برابر اعراب، مردم گیلان به تدریج مذهب زیدی، یکی از شاخه‌های شیعه، را پذیرفتند و در ادامه، به مذهب شیعه دوازده‌امامی گرویدند. این سرزمین پرتلاطم در قرن هجدهم میلادی به اشغال نیروهای روس درآمد و بین سال‌های ۱۹۰۵ تا ۱۹۲۱، به‌دلیل رونق تجارت دریایی و احداث جاده تهران – انزلی، به یکی از قطب‌های مهم اقتصادی کشور تبدیل شد.
گیلانیان نقشی پررنگ و تأثیرگذار در انقلاب مشروطه ایفا کردند و نهضت جنگل به رهبری میرزا کوچک خان جنگلی، که منجر به عقب‌نشینی روس‌ها شد، از دل همین جنگل‌های سرسبز برخاست.
استان گیلان امروزه نیز از قطب‌های گردشگری، اقتصادی و به‌ویژه صنعت چای کشور به‌شمار می‌رود و سالانه سهم قابل توجهی از درآمدهای ارزی و اقتصادی را به خود اختصاص می‌دهد.

آب و هوای گیلان

قرار گرفتن گیلان میان رشته‌کوه‌های استوار البرز و سواحل دریای خزر، تأثیری شگرف بر اقلیم این منطقه گذاشته و موجب شکل‌گیری یکی از مطلوب‌ترین شرایط آب‌و‌هوایی در ایران شده است. از جمله ویژگی‌های برجسته این اقلیم می‌توان به دمای معتدل، بارش‌های مکرر، پوشش گیاهی انبوه و متنوع، وجود درختان کهنسال و جوان، جلگه‌های سرسبز و مزارع گسترده چای، برنج و انواع مرکبات اشاره کرد.
آب‌و‌هوای گیلان از نوع معتدل خزری است؛ با دمایی ملایم در طول سال و تفاوت اندک میان دمای شب و روز، که محیطی دلپذیر برای زندگی و کشاورزی فراهم کرده است.

جاذبه های گردشگری گیلان

استان گیلان سرزمین زیبایی‌ها، طبیعت بکر و تاریخی غنی است که در دل کوه‌های البرز و سواحل دریای خزر جای گرفته و یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری ایران به شمار می‌آید. هر گوشه‌اش، از دریا تا جنگل، سرشار از جاذبه‌هایی است که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.

جاذبه‌های برجسته گیلان:

• ماسوله: روستایی پلکانی و چشم‌نواز در ۶۰ کیلومتری فومن، با معماری منحصر‌به‌فرد، گل‌های شمعدانی، هوایی خنک و کوه‌های سرسبز اطراف. این روستا، به‌دلیل خیابان‌های باریکش، بدون خودرو است و فضایی آرام و دل‌نشین دارد.

• تالاب انزلی: یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های آب شیرین کشور با طبیعتی شگفت‌انگیز، نیلوفرهای مردابی، پرندگان مهاجر و قایق‌سواری خاطره‌انگیز. رودخانه‌های متعددی به این تالاب می‌ریزند و آن را به زیستگاهی مهم تبدیل کرده‌اند.

• قلعه رودخان: دژ تاریخی با ۹۳۵ پله که در دل جنگل‌های فومن قرار دارد. قدمت آن به دوره ساسانی می‌رسد و در دوره سلجوقیان مرمت شده‌است. مسیر پیاده‌روی تا قلعه، خود بخشی از جاذبه گردشگری آن است.

• دریاچه سقالکسار: در نزدیکی رشت، یکی از پاک‌ترین دریاچه‌های طبیعی ایران با منظره‌ای آینه‌گون. مکانی آرام، مناسب عکاسی و طبیعت‌گردی که پرندگان و گیاهان آب‌دوست در آن فراوان‌اند.

سوغات و صنایع دستی گیلان

استان گیلان، به‌واسطه‌ی موقعیت جغرافیایی ویژه و اقلیم معتدل خزری، در دامنه رشته‌کوه‌های البرز، از تنوع کم‌نظیری در محصولات کشاورزی و صنایع دستی برخوردار است.

محصولات کشاورزی شاخص گیلان:

• برنج:
  گیلان از مهم‌ترین قطب‌های تولید برنج در کشور به‌شمار می‌رود. برنج‌های معطر و باکیفیتی چون هاشمی و طارم شهرتی ملی و بین‌المللی دارند. مزارع برنج، منظره‌ای چشم‌نواز از تلاش و سبزی را در این استان به نمایش می‌گذارند.

• چای:
  چای گیلان، به‌ویژه در منطقه لاهیجان، از شناخته‌شده‌ترین سوغات این استان است. لاهیجان به‌عنوان «پایتخت چای ایران» شناخته می‌شود و میزبان موزه ملی چای نیز هست. بازدید از باغ‌های چای و کارخانه‌های سنتی فرآوری، تجربه‌ای دلپذیر برای گردشگران است.

• کلوچه:
  کلوچه‌های سنتی فومن و لاهیجان، با طعم‌های متنوعی چون گردویی، خرمایی و بادامی، از جمله محبوب‌ترین شیرینی‌های محلی گیلان به‌شمار می‌روند و به‌عنوان سوغاتی بسیار پرطرفدار شناخته می‌شوند.

• زیتون رودبار:
  زیتون مرغوب رودبار، به‌همراه فرآورده‌هایی چون زیتون پرورده، ترشی و روغن زیتون، جایگاه ویژه‌ای در سبد غذایی و بازار کشور دارد.

• ماهی‌های دریای خزر:
  ماهی‌هایی نظیر سفید، کیلکا و سالمون در سواحل گیلان صید می‌شوند و به‌عنوان یکی از لذیذترین سوغات خوراکی گیلان در میان گردشگران محبوب هستند.

• چاشنی‌های بومی:
  رب انار و رب نارنج از چاشنی‌های سنتی و معطر این منطقه‌اند که در طبخ بسیاری از غذاهای محلی گیلکی نقش دارند.

صنایع دستی برجسته گیلان:

• حصیربافی:
  یکی از کهن‌ترین هنرهای دستی گیلان که با استفاده از برگ درختان و ساقه‌های گیاهی، محصولاتی چون سبد، زیرانداز، کلاه و دیگر لوازم کاربردی و تزئینی ساخته می‌شود.

• رشتی‌دوزی:
  هنر رودوزی سنتی گیلان که با نخ‌های ابریشمی و طرح‌های گل‌دار روی پارچه اجرا می‌شود. از این هنر برای تهیه رومیزی، تابلو، لباس و دیگر محصولات هنری استفاده می‌شود.

• چادرشب‌بافی:
  بافتی سنتی از پارچه‌ای نرم، نخی و رنگارنگ که در تهیه چادرشب، رومیزی و وسایل تزئینی کاربرد دارد و از ویژگی‌های فرهنگی زنان گیلانی است.

• مرواریدبافی:
  هنری ظریف که با استفاده از مهره‌ها و مرواریدهای رنگی، انواع زیورآلات و اشیاء تزئینی تولید می‌شود.

• سفالگری:
  سفالگری در گیلان، ترکیبی از هنر و کاربرد است. از سفال برای ساخت ظروف، کوزه، مجسمه و آثار تزیینی بهره گرفته می‌شود.

• چوب‌تراشی:
  یکی دیگر از صنایع دستی پرطرفدار گیلان، که با دستان هنرمندان گیلانی جان می‌گیرد و به شکل ظروف، مجسمه‌ها و اشیاء دکوری جلوه می‌یابد.