گنج نامه یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی و طبیعی استان همدان است که در ۵ کیلومتری جنوب غربی شهر، در انتهای دره عباس‌آباد و دامنه کوه الوند قرار دارد. این مجموعه دیدنی، ترکیبی از دو کتیبه باستانی و چشم‌اندازی طبیعی چون آبشار خروشان، فضایی جذاب برای علاقه‌مندان به تاریخ و طبیعت ایجاد کرده است.
کتیبه‌های گنج‌نامه از دوران باشکوه هخامنشیان به‌جا مانده‌اند و به دستور داریوش بزرگ و فرزندش خشایارشا، پادشاهان نامدار آن دوره، در دل صخره‌های سخت کوه حکاکی شده‌اند. این دو سنگ‌نوشته در قرن پنجم پیش از میلاد و به سه زبان پارسی باستان، ایلامی و بابلی نو نوشته شده‌اند؛ متونی که ستایش اهورامزدا و شرحی از قدرت، تبار و شکوه امپراتوری هخامنشی را بازگو می‌کنند.
هر کتیبه در سه ستون ۲۰ سطری حک شده است؛ متن پارسی باستان در سمت چپ، ایلامی در وسط و بابلی نو در سمت راست. کتیبه داریوش بزرگ در قسمت بالاتر و سمت چپ قرار گرفته و کتیبه خشایارشا در پایین‌تر و سمت راست آن دیده می‌شود.
نام «گنج‌نامه» برگرفته از باور محلی‌هاست که معتقد بودند این سنگ‌نوشته‌ها محل رمزگذاری مکان گنجی پنهان است. اما امروز، این کتیبه‌ها همچون گنجینه‌ای از دانش، فرهنگ و تاریخ ایران باستان شناخته می‌شوند.
علاوه بر ارزش تاریخی، وجود آبشار گنج نامه با ارتفاع ۱٬۸۰۰ متر از سطح دریا، که آب خود را از چشمه‌های کوه الوند می‌گیرد، به این مجموعه جلوه‌ای طبیعی و چشم‌نواز بخشیده و آن را به یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری غرب کشور تبدیل کرده است.
